De geschiedenis van blik: hoe blik het verpakken van voedsel evolueerde
Het verpakken van voedsel in blik is een uitvinding die de wereld heeft veranderd. Het maakte het mogelijk om voedsel langer te bewaren, te vervoeren en te distribueren over grote afstanden. Het droeg ook bij aan de ontwikkeling van de voedingsindustrie, de wetenschap en de technologie. Maar hoe is het blik ontstaan en hoe heeft het zich ontwikkeld door de jaren heen? In dit artikel zullen we de geschiedenis van het blik verkennen, van de eerste experimenten tot de moderne innovaties.
De uitvinding van het blik
De eerste persoon die het idee had om voedsel in blik te verpakken was de Franse kok en banketbakker Nicolas Appert. Hij deed dit in reactie op een wedstrijd die in 1795 werd uitgeschreven door de Franse regering, die een prijs van 12.000 francs beloofde aan degene die een methode kon bedenken om voedsel langdurig te conserveren voor het leger en de marine. Appert ontdekte dat voedsel dat in glazen flessen werd gekookt en vervolgens hermetisch werd afgesloten, niet bedierf. Hij noemde zijn methode “appertiseren” en publiceerde zijn bevindingen in 1810 in een boek getiteld “De kunst om alle dierlijke en plantaardige stoffen te conserveren”.
Appert kreeg de prijs van de Franse regering, maar zijn methode had een aantal nadelen. De glazen flessen waren zwaar, breekbaar en duur. Bovendien was het kookproces tijdrovend en moeilijk te controleren. Daarom begon men al snel te zoeken naar alternatieve materialen om voedsel in te verpakken. Een van hen was Peter Durand, een Britse koopman die in 1810 een patent kreeg voor het gebruik van ijzeren blikken met een laagje tin om voedsel te bewaren, dit waren de eerste conservenblikken. Hij verkocht zijn patent aan Bryan Donkin en John Hall, twee ingenieurs die een fabriek openden in Londen om voedsel in blik te produceren. Zij verbeterden het proces door stoommachines te gebruiken om de blikken sneller te koken en te sluiten. Zij leverden hun producten aan de Britse marine, die ze gebruikte tijdens de Napoleontische oorlogen.
De verspreiding van het blik
Het blik werd al snel populair over de hele wereld, vooral onder ontdekkingsreizigers, kolonisten en soldaten die langdurig voedsel nodig hadden. Het blik maakte het mogelijk om nieuwe soorten voedsel te introduceren in verschillende regio’s, zoals ananas, sardines en tomaten. Het blik stimuleerde ook de groei van de landbouw, de visserij en de veeteelt, omdat er meer vraag was naar grondstoffen voor het verpakken van voedsel, en vergeet ook de verfblikken niet. Bovendien leidde het blik tot wetenschappelijke ontdekkingen, zoals het verband tussen vitaminetekort en scheurbuik, dat werd vastgesteld door James Lind in 1747 na het observeren van zeelieden die citrusvruchten aten.
Het blik had echter ook zijn uitdagingen en beperkingen. Een daarvan was het openen van de blikken, wat een moeilijke en gevaarlijke taak was. De eerste blikopeners werden pas in 1855 uitgevonden door Robert Yeates, een Engelse snijder. Voor die tijd gebruikten mensen messen, hamers, beitels of zelfs geweren om de blikken open te breken. Een ander probleem was het risico op bederf of vergiftiging door slechte hygiëne of defecte afdichtingen. Een berucht voorbeeld hiervan was de expeditie van Sir John Franklin naar de Noordwestelijke Doorvaart in 1845, waarbij alle 129 bemanningsleden stierven door onderkoeling, honger, ziekte en mogelijk ook door loodvergiftiging door de blikken.
De modernisering van het blik
In de loop van de 19e en 20e eeuw werd het blik verder verbeterd en gediversifieerd. Een van de belangrijkste innovaties was de introductie van het aluminium blik in 1959 door de Amerikaanse firma Reynolds Metals Company. Het aluminium blik was lichter, goedkoper en gemakkelijker te recyclen dan het ijzeren blik. Het werd al snel het meest gebruikte materiaal voor het verpakken van dranken, zoals frisdrank en bier. Een andere innovatie was de ontwikkeling van het zelfopenende blik in 1962 door de Amerikaanse uitvinder Ermal Fraze. Het zelfopenende blik had een lipje dat kon worden getrokken om een gat in het blik te maken, waardoor een blikopener overbodig werd. Het zelfopenende blik werd een enorm succes en werd al snel overgenomen door de meeste blikfabrikanten.
Het blik bleef zich aanpassen aan de veranderende behoeften en voorkeuren van de consumenten. Zo werden er nieuwe vormen, maten en ontwerpen van blikken geïntroduceerd, zoals het slanke blik, het ovale blik en het hersluitbare blik. Ook werden er nieuwe technieken toegepast om de kwaliteit, de veiligheid en de houdbaarheid van het voedsel in blik te verbeteren, zoals pasteurisatie, sterilisatie, vacuümverpakking en additieven. Bovendien werden er nieuwe soorten voedsel in blik geproduceerd, zoals soepen, sauzen, babyvoeding, huisdiervoeding en kant-en-klaarmaaltijden.
De toekomst van het blik
Het blik is nog steeds een van de meest gebruikte en veelzijdige vormen van voedselverpakking ter wereld. Volgens de World Packaging Organisation werden er in 2019 meer dan 300 miljard blikken geproduceerd en geconsumeerd wereldwijd. Het blik biedt vele voordelen, zoals duurzaamheid, recycleerbaarheid, draagbaarheid en betaalbaarheid. Het blik helpt ook om voedselverspilling te verminderen, voedselveiligheid te garanderen en voedselzekerheid te bevorderen.
Het blik staat echter ook voor een aantal uitdagingen en kansen in de 21e eeuw. Een daarvan is de toenemende concurrentie van andere soorten voedselverpakkingen, zoals plastic, karton en glas. Deze materialen kunnen soms meer gemak, variëteit of aantrekkelijkheid bieden aan de consumenten. Een andere uitdaging is de groeiende bezorgdheid over de milieu-impact van het blik, vooral wat betreft het gebruik van grondstoffen, energie en water. Deze factoren kunnen leiden tot hogere kosten, hogere emissies en hogere risico’s op vervuiling. Een derde uitdaging is de veranderende vraag naar voedsel in blik, die wordt beïnvloed door factoren zoals demografie, economie, cultuur en gezondheid. Deze factoren kunnen leiden tot nieuwe behoeften, verwachtingen of voorkeuren van de consumenten.
Om deze uitdagingen aan te gaan en deze kansen te benutten, moet het blik blijven innoveren en evolueren. Een aantal mogelijke richtingen voor de toekomst van het blik zijn:
- Het gebruik van biobased of biologisch afbreekbare materialen om het blik milieuvriendelijker te maken.
- Het gebruik van slimme of interactieve technologieën om het blik meer informatie, functionaliteit of personalisatie te geven.
- Het gebruik van nanotechnologie of biotechnologie om het blik meer bescherming, kwaliteit of voedingswaarde te geven.
- Het gebruik van creatieve of artistieke concepten om het blik meer aantrekkingskracht, identiteit of betekenis te geven.
Wie weet komt het blik er in de toekomst wel helemaal anders uit te zien en krijgt een blik er nieuwe features bij. Volgens AI zou een blik uit de toekomst er wel eens zo uit kunnen zien als op de afbeelding hierboven. Wat denk jij?
